Nauka

Czego chcemy się dowiedzieć?

Galaktyki utworzone z miliardów gwiazd przypominających Słońce to latarnie oświetlające strukturę nawet najbardziej oddalonych regionów w kosmosie. Jednak nie wszystkie galaktyki są jednakowe. Mają rozmaite kształty i właściwości, mogą być wielkie lub małe, stare lub młode, czerwone lub niebieskie, regularne lub rozmyte, błyszczące lub blade, zapylone lub z małą ilością gazu, obracające się lub statyczne, okrągłe lub o kształcie dysku, żyjące w izolacji lub w gromadach. Innymi słowy we wszechświecie można odnaleźć niezwykle kolorowe i zróżnicowane zoo z galaktykami. Niemal od wieku astronomowie rozważają, w jaki sposób należy klasyfikować galaktyki oraz jakie istnieją między nimi związki, próbując zmierzyć się wielkim pytaniem, jakim jest powstawanie galaktyk.

Bardziej ogólne wprowadzenie do galaktyk można znaleźć - TUTAJ

Na początku dwudziestego wieku Edwin Hubble podzielił galaktyczne zoo na dwie główne kategorie. Istnieją galaktyki przypominające kształtem piłkę do rugby nazwane 'eliptycznymi' oraz galaktyki w kształcie wiru nazwane 'spiralnymi'. Ponad 80 lat później naukowcy nadal zastanawiają się nad kontrowersyjnym zagadnieniem związku tych dwóch głównych rodzajów galaktyk z globalnym zrozumieniem procesu tworzenia się i ewolucji galaktyk. Czy jeden rodzaj ewoluuje przekształcając się w ten drugi? Dzięki teoretycznych symulacjom astronomowie odkryli, że połączenie galaktyk spiralnych może utworzyć galaktykę eliptyczną, a galaktyka eliptyczna może stać się spiralną przez nagromadzenie kolejnych gwiazd lub gazu. Zdjęcia rzeczywistych galaktyk zrobione przez najnowocześniejsze teleskopy na ziemi i w kosmosie ujawniają, że takie procesy rzeczywiście zachodzą w naturze. Ale jak często galaktyki się łączą? Czy te połączenia rzeczywiście mają znaczenie? Czy każda galaktyka przechodzi taką zasadniczą transformację w swoim życiu?

Co trzeba zrobić?

Dlaczego po prostu nie popatrzeć na galaktyki i zobaczyć jak ewoluują? Galaktyki ewoluują przez miliardy lat, i dlatego, podobnie jak biologowie zajmujący się ewolucją, nie możemy po prostu siedzieć i przyglądać się zmianom zachodzącym w galaktykach. Musimy przyjrzeć się skamieniałościom znajdującym się w otaczających nas galaktykach, co dostarczy nam zaledwie *jeden* wycinek wszechświata.

Naukowcy starają się ominąć ten problem poprzez analizę zdjęć galaktyk wykonanych w najnowocześniejszej technice zawierających jak najwięcej szczegółów. Astronomowie spędzili wiele dziesiątków lat na próbach zmierzenia podstawowych właściwości galaktyk, takich jak ich wiek, masa lub zapylenie, dzięki czemu można uzyskać wskazówki co do sposobu ich powstania i ewolucji oraz związku między galaktykami spiralnymi i eliptycznymi. Jednak jak dotąd większość badań nad galaktykami dotyczyła zaledwie kilkudziesięciu lub kilkuset galaktyk w najbliższym wszechświecie, więc wiele aspektów powstania i ewolucji galaktyk nadal pozostaje tajemnicą.

Jednak z początkiem 21-ego wieku nadszedł czas badań astronomicznych na wielką skalę. Sloan Digital Sky Survey (SDSS) fotografuje wielkie obszary nieba i zmierza do odnalezienia miliona galaktyk. Dzięki analizie tak dużej liczby galaktyk astronomowie mają w końcu szansę zrozumieć ich powstawanie i ewolucję poprzez porównywanie różnych populacji, a wnioski wyciagnięte na tej podstawie mogą być wiarygodne.

Ale skąd wiadomo, które z tego miliona galaktyk są spiralne, a które eliptyczne? Odpowiedź jest prosta: wystarczy na nie spojrzeć! Galaktyki zawsze były i nadal są klasyfikowane przez wzrokową analizę ich obrazów. Technologia nie może tu wiele pomóc. Okazuje się, że ludzki mózg jest o wiele lepszy w rozpoznawaniu wzorów odróżniających galaktyki spiralne od eliptycznych niż komputery. Jednak analiza wzrokowa sprawdza się w przypadku kilkudziesięciu lub nawet kilkuset obiektów...ale w przypadku miliona? Nawet najbardziej zapalony astronom nie da rady się im wszystkim przyjrzeć. Dlatego potrzebujemy tysięcy ludzi, którzy pomogą nam obejrzeć i sklasyfikować obrazy galaktyk jako spiralne lub eliptyczne. Potrzebna jest nam Wasza pomoc.

Dalej >